Φύλο, βαρύτητα της νόσου και θνητότητα

Η ανάλυση περιλαμβάνει 73 περιπτώσεις νεογνικού τετάνου από τις οποίες 49 αφορούν αγόρια και 24 κορίτσια. Σε σχέση με τη βαρύτητα οι περιπτώσεις κατανέμονται ως εξής: 32 περιπτώσεις ανήκουν στην κατηγορία βαρύτητας Ι, 13 στην κατηγορία ΙΙ και οι υπόλοιπες 28 στην κατηγορία ΙΙΙ. Δεν υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά της βαρύτητας της νόσου μεταξύ των φύλων. Η αναλογία ελαφρών και βαριών περιπτώσεων ήταν περίπου η ίδια.

Από τα 73 νεογνά πέθαναν 23. Η θνητότητα στο σύνολο των περιπτώσεων ανέρχεται σε 31,5 %. Κατά τη μετάβαση από τη μία κατηγορία βαρύτητας στην επόμενη παρατηρείται σαφής αύξηση της θνητότητας. Στην ομάδα ΙΙΙ η θνητότητα είναι υπερδιπλάσια της γενικής θνητότητας και 6 αντίστοιχα. Η διαφορά θνητότητας μεταξύ της ομάδας ΙΙΙ και των άλλων ομάδων είναι εξαιρετικά σημαντική. Μεγαλύτερη είναι η θνητότητα στα αγόρια 38% ή στα κορίτσια 16%. Η διαφορά αυτή δεν είναι στατιστικά σημαντική, με βάση όμως το αποτέλεσμα της στατιστικής αναλύσεως μπορεί να υποστηριχτεί, με βεβαιότητα 90%, ότι η θνητότητα στα αγόρια είναι μεγαλύτερη.

Αρχή σελίδας

Τόπος τοκετού, καταγωγή και θνητότητα

Δεν διαπιστώθηκε μεγαλύτερη θνητότητα στα νεογνά που γεννήθηκαν στο σπίτι. Από τα 10 νεογνά που γεννήθηκαν σε νοσοκομείο η κλινική πέθαναν 3, ενώ από τα υπόλοιπα 63 πέθαναν 20. Η μικρή αυτή διαφορά στη θνητότητα δεν είναι σημαντική .

Δεν διαπιστώθηκε επίσης σημαντική διαφορά στη θνητότητα μεταξύ των νεογνών ελληνικής ή μουσουλμανικής καταγωγής. Στην πρώτη ομάδα η θνητότητα ήταν 32% και στη δεύτερη 33%. Η σύγκριση αυτή αναφέρεται στο σύνολο των περιπτώσεων της περιόδου 1967-1979.

Αρχή σελίδας

Βάρος γεννήσεως, αρχικό σύμπτωμα και θνητότητα

Βάρος γεννήσεως πάνω από 3000 gr είχαν 48 νεογνά. Το βάρος των υπόλοιπων κυμαίνονταν από 2000-3000 gr. Χαμηλό βάρος γεννήσεως (‹ 2500) είχαν μόνο 2 νεογνά. Όπως φαίνεται στον πίνακα 16 με την ελάττωση του βάρους γεννήσεως η θνητότητα αυξάνει. Στην ομάδα των νεογνών με χαμηλό βάρος γεννήσεως (‹3000) η θνητότητα ήταν 44% ενώ στα νεογνά με βάρος μεγαλύτερο από 3000γραμ. ήταν 25 % . Η διαφορά αυτή δεν είναι στατιστικά σημαντική.

Η αδυναμία θηλασμού ή λήψεως της τροφής ήταν το αρχικό σύμπτωμα στις περιπτώσεις( 85%). Μικρό ποσοστό νεογνών είχαν ως αρχική εκδήλωση του τετάνου άλλα συμπτώματα(επίμονο κλάμα, πυρετό, σπασμούς). Δεν διαπιστώθηκε σχέση μεταξύ αρχικού συμπτώματος και θνητότητας. Στην ομάδα των νεογνών με αρχικό σύμπτωμα την αδυναμία σιτίσεως η θνητότητα ήταν 33%, ενώ στα άλλα τα νεογνά ήταν 30%. Η διαφορά αυτή δεν είναι σημαντική.

Αρχή σελίδας

Χρόνος επώασης, βαρύτητα της νόσου και θνητότητα

Ο χρόνος επωάσεως σε 47 περιπτώσεις κυμαίνονταν από 2-7 ημέρες και στις υπόλοιπες 26 από 8-13 ημέρες. Η μέση διάρκεια του σταδίου επωάσεως στο σύνολο των περιπτώσεων ήταν 5,63 ημέρες. Στην ομάδα με μικρό χρόνο επωάσεως (‹7 ημέρες) η θνητότητα ήταν μεγαλύτερη απ΄ ότι ήταν στην ομάδα με χρόνο επωάσεως μεγαλύτερο από 7 ημέρες. Η διαφορά αυτή δεν είναι στατιστικά σημαντική. Όπως φαίνεται από τον πίνακα 19 υπάρχει σημαντική εξάρτηση βαρύτητας της νόσου από τον χρόνο επωάσεως. Η αναλογία των βαριών περιπτώσεων ( κατηγορία ΙΙΙ) στην ομάδα με βραχύ χρόνο επωάσεως είναι σημαντικά μεγαλύτερη απ΄ ότι στην ομάδα με μεγάλο χρόνο επωάσεως, ενώ συμβαίνει το αντίθετο για τις ελαφριές περιπτώσεις. Η σημαντικότητα των διαφορών αυτών είναι εξαιρετικά μεγάλη.

Αρχή σελίδας

Χρόνος εισβολής και θνητότητα

Ο χρόνος εισβολής κυμαινόταν από 4-72 ώρες. Μικρότερος από 6 ώρες ήταν σε 13 νεογνά και μεγαλύτερος από 24 ώρες σε 15. Η βράχυνση του χρόνου εισβολής συνοδευόταν από σημαντική αύξηση της θνητότητας. Στην ομάδα με μικρό χρόνο εισβολής η θνητότητα ήταν 43,8%, ενώ στην ομάδα με μεγάλο χρόνο επώασης (>24 ώρες) ήταν 13%.
Η διαφορά αυτή είναι στατιστικά σημαντική.

Αρχή σελίδας

Πυρετός υποθερμία και θνητότητα

Πυρετό κατά το χρόνο εισαγωγής στην κλινική ή στη διάρκεια του πρώτου 24ώρου νοσηλείας είχαν τα μισά περίπου νεογνά. Η θνητότητα στην ομάδα αυτή των νεογνών ήταν 35% και δεν διέφερε σημαντικά από τη θνητότητα των υπολοίπων νεογνών. Υπερπυρεξία είχαν 5 νεογνά, μεταξύ των οποίων υπήρχε μόνο ένας θάνατος. 17 νεογνά είχαν μικρό πυρετό(‹38ο). Στα υπόλοιπα 15 ο πυρετός κυμαίνονταν από 38ο-40ο.

Η διάρκεια του πυρετού στις περισσότερες περιπτώσεις (31-37) κυμαίνονταν από 1-3 ημέρες. Μεγαλύτερη ήταν η διάρκεια του πυρετού (4-6 ημέρες) σε 6 μόνο περιπτώσεις. Δεν διαπιστώθηκε σχέση θνητότητας και διάρκειας πυρετού. Η μεγάλη διάρκεια του πυρετού δεν συνδυάζονταν με αυξημένη θνητότητα. Μεταξύ των 6 περιπτώσεων με τη μεγαλύτερη διάρκεια πυρετού δεν υπήρχε κανένας θάνατος.

Κατά τη διάρκεια των 10 πρώτων ημερών νοσηλείας 23 νεογνά παρουσίασαν επίμονη υποθερμία με κεντρική θερμοκρασία κάτω από 35,2 Ο. Η θνητότητα στην ομάδα με υποθερμία ήταν 56,5 % ενώ στην ομάδα χωρίς υποθερμία ήταν 20%. Η διαφορά αυτή είναι εξαιρετικά σημαντική.

Αρχή σελίδας

Κύρια συμπτώματα και θνητότητα

Η γενικευμένη δυσκαμψία ήταν το σταθερότερο σύμπτωμα, είχε τη μεγαλύτερη διάρκεια και υποχωρούσε πάντοτε τελευταία. Η διάρκεια των συμπτωμάτων αναφέρεται στις περιπτώσεις που έζησαν. Η γενικευμένη δυσκαμψία υπήρχε σε όλες τις περιπτώσεις. Η διάρκειά της κυμαινόταν από 3-48 ημέρες. Ακολουθούσαν σε συχνότητα και διάρκεια η δυσφαγία, ο τρυσμός και το σαρδόνιο γέλιο. Η δυσφαγία έλειπε από 4 νεογνά και ο τρυσμός και το σαρδόνιο γέλιο από 6. Στις 4 περιπτώσεις χωρίς δυσφαγία, χάρη και στην παράλληλη απουσία τρυσμού, ήταν δυνατή η σίτιση με φιάλη ή κουταλάκι από τις πρώτες 2 ημέρες νοσηλείας. Η διάρκεια της δυσφαγίας κυμαινόταν από 3-36 ημέρες, του τρυσμού από 3-46 και του σαρδόνιου γέλιου από 2-38. Κρίσεις σπασμών είχαν 63 νεογνά. Η μέση διάρκεια των κρίσεων ήταν 12,1 ημέρες. Υπήρχε, όπως και στα προηγούμενα συμπτώματα, μεγάλη διακύμανση στη διάρκεια των σπασμών (1-32 ημέρες). Κρίσεις κυάνωσης και άπνοιας παρουσίασαν τα μισά περίπου από τα νεογνά. Σε όλες τις περιπτώσεις με επεισόδια άπνοιας και κυάνωσης συνυπήρχαν συχνοί, παρατεταμένοι και έντονοι σπασμοί. Η μέση διάρκεια παρουσίας κρίσεων κυάνωσης και άπνοιας ήταν αρκετά μικρότερη από τη διάρκεια των σπασμών και των άλλων συμπτωμάτων, υπήρχε όμως και στα συμπτώματα αυτά μεγάλη διακύμανση στη διάρκειά τους (1-24 ημέρες). Στη διάρκεια της πρώτης εβδομάδας νοσηλείας 12 νεογνά είχαν δυσκοιλιότητα και 8 επίσχεση ούρων. Η μέση διάρκεια των συμπτωμάτων αυτών ήταν 5,2-4,1 ημέρες.

Ιδιαίτερα επιβαρυντικό στοιχείο για την πρόγνωση αποδείχθηκε η παρουσία κρίσεων σπασμών και κυρίως κρίσεων κυάνωσης και άπνοιας. Η θνητότητα σε παρουσία κρίσεων σπασμών ήταν 36,5%, ενώ ήταν 51,2% και 58,8% αντίστοιχα, εάν υπήρχαν κρίσεις κυάνωσης και άπνοιας. Στα νεογνά χωρίς κρίσεις σπασμών, κυάνωσης ή άπνοιας οι θάνατοι ήταν σπάνιοι. Η θνητότητα στις περιπτώσεις αυτές κυμαινόταν από 0-7,6%. Οι διαφορές θνητότητας μεταξύ των ομάδων με ή χωρίς την παρουσία των συμπτωμάτων αυτών είναι εξαιρετικά σημαντικές.

Αρχή σελίδας

Βαρύτητα και διάρκεια κυρίων συμπτωμάτων-θνητότητα

Η ένταση των κυρίων συμπτωμάτων είχε σημαντική επίπτωση στη θνητότητα, η οποία αυξανόταν κατά τη μετάβαση από τη μία κατηγορία βαρύτητας στην επόμενη. Ιδιαίτερα σημαντικές είναι οι διαφορές θνητότητας μεταξύ των ακραίων κατηγοριών. Ανάλογα με το σύμπτωμα η θνητότητα από 0-21,6% στην κατηγορία βαρύτητας Ι ή ΙΙ αυξάνει στην κατηγορία ΙΙΙ σε 54-64%. Οι διαφορές αυτές είναι στατιστικά σημαντικές έως εξαιρετικά σημαντικές.

Όπως φαίνεται στον πίνακα 25, υπάρχει σημαντική επίσης εξάρτηση της διάρκειας των συμπτωμάτων από τη βαρύτητά τους. Κατά τη μετάβαση από τη μια κατηγορία βαρύτητας στην επόμενη παρατηρείται αύξηση της διάρκειας του αντίστοιχου συμπτώματος. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η αύξηση κατά τη μετάβαση από την κατηγορία Ι στην κατηγορία ΙΙΙ.
Η μέση διάρκεια στην τελευταία κατηγορία είναι διπλάσια έως τριπλάσια απ΄ ότι είναι στην αρχική κατηγορία. Οι διαφορές στη μέση διάρκεια μεταξύ των ακραίων κατηγοριών, ανάλογα με το σύμπτωμα, είναι σημαντικές έως εξαιρετικά σημαντικές.

Αρχή σελίδας

Λευκά αιμοσφαίρια αίματος και θνητότητα

Στον πίνακα 26 συνοψίζονται οι τιμές των λευκών αιμοσφαιρίων τις πρώτες 48 ώρες νοσηλείας και η σχέση τους με την έκβαση της νόσου. 30% των νεογνών είχαν σημαντική λευκοκυττάρωση με πολυμορφοπυρήνωση. Λευκοπενία είχε ένα νεογνό, το οποίο και πέθανε. Στις υπόλοιπες 50 περιπτώσεις ο αριθμός των λευκών αιμοσφαιρίων κυμαινόταν από 5000-15000/μl. Η αύξηση των λευκών αιμοσφαιρίων πάνω από 15000/μl αποδεικνύεται επιβαρυντικό στοιχείο για την πρόγνωση. Η θνητότητα στην ομάδα με λευκοκυττάρωση αυτού του μεγέθους ήταν 41%, ενώ στα υπόλοιπα ήταν 27,5%. Η διαφορά αυτή είναι σημαντική.

Αρχή σελίδας

Αιτίες θανάτου-επιπλοκές και θνητότητα

Από τους 23 θανάτους οι 16 συνέβησαν την πρώτη εβδομάδα από την εισαγωγή στην κλινική και κυρίως μεταξύ 4ης και 6ης ημέρας και οι υπόλοιποι στη διάρκεια της δεύτερης εβδομάδας. Κανένας θάνατος δε συνέβηκε το πρώτο 24ωρο νοσηλείας ή μετά την 12η μέρα. Στο σύνολο σχεδόν των περιπτώσεων ο θάνατος οφειλόταν σε αναπνευστικά αίτια και κυρίως σε παράλυση του αναπνευστικού κέντρου και των αναπνευστικών μυών. Στην πρώτη αιτία οφειλόταν 12 θάνατοι και στη δεύτερη 6. Σε 3 περιπτώσεις θανάτου από αναπνευστική παράλυση η τελική κρίση άπνοιας συνδυαζόταν με καρδιακή ανακοπή. Οι θάνατοι από σπασμό των αναπνευστικών μυών ήταν πρωιμότεροι των θανάτων από αναπνευστική παράλυση. Συνέβηκαν κατά μέσο όρο 6,6 και 3,8 ημέρες αντίστοιχα, μετά την εισαγωγή στην κλινική. Το πνευμονικό οίδημα ήταν άμεση αιτία θανάτου σε 2 περιπτώσεις και η βρογχοπνευμονία σε 1. Οι υπόλοιποι 2 θάνατοι οφείλονταν σε σηψαιμία. Οι θάνατοι από τις αιτίες αυτές ήταν όψιμοι και συνέβηκαν μετά την πρώτη εβδομάδα.

Οι επιπλοκές ήταν συχνές και ποικίλες. Οι κυριότερες συνοψίζονται στον πίνακα 27. Δεν περιλαμβάνονται κοινές στην ηλικία αυτή και άλλες με μικρότερη σημασία επιπλοκές, παρόλο ότι ήταν σχετικά συχνές, όπως η μονιλίαση της στοματοφαρυγγικής κοιλότητας, η ρινίτιδα από τον ρινογαστρικό καθετήρα, οι εξελκώσεις του στόματος κ. α. Η οξεία γαστρεντερίτιδα με ενδονοσοκομειακή προέλευση ήταν συχνή. Παρατηρήθηκε σε ¼ των περιπτώσεων και δεν επηρέασε την τελική έκβαση της νόσου. Αρκετά συχνές και με σημαντική επίπτωση στην έκβαση της νόσου ήταν η βρογχοπνευμονία και η σηψαιμία. Παρατηρήθηκαν αντίστοιχα σε 13 και 8 περιπτώσεις. Οι επιπλοκές αυτές ήταν η άμεση αιτία θανάτου σε 3 περιπτώσεις και αποδείχτηκαν επιβαρυντικός παράγοντας στην πρόγνωση. Η θνητότητα στις 21 περιπτώσεις με τις επιπλοκές αυτές ήταν 66%, ενώ στις υπόλοιπες 52 ήταν 17,3%. Η διαφορά αυτή είναι εξαιρετικά σημαντική. Σε μία περίπτωση σηψαιμίας υπήρχε μηνιγγίτιδα. Η καλλιέργεια του αίματος και του ΕΝΥ στην περίπτωση αυτή και του αίματος σε 4 άλλες περιπτώσεις σηψαιμίας ήταν αρνητική. Στις υπόλοιπες 3 περιπτώσεις απομονώθηκε από αίμα κλεμπσιέλλα και ψευδομονάδα.

Σχετικά σπάνια επιπλοκή με σοβαρή όμως επίπτωση στην έκβαση της νόσου ήταν το πνευμονικό οίδημα. Παρατηρήθηκε σε 2 περιπτώσεις όπου κα αποτέλεσε την άμεση αιτία θανάτου. Η θρομβοφλεβίτιδα ήταν σχετικά σπάνια παρά την συστηματική και συχνά για μεγάλο χρονικό διάστημα χρησιμοποίηση της ενδοφλέβιας οδού. Παρατηρήθηκε σε 2 μόνο νεογνά δηλαδή σε λιγότερο από 3% των περιπτώσεων. Παρά την ανεπαρκή κάλυψη των αναγκών σε θερμίδες και πρωτεΐνες πολλών νεογνών στη διάρκεια της αποκλειστικής παρεντερικής διατροφής, το οίδημα από υπολευκωματιναιμία ήταν αρκετά σπάνιο. Παρατηρήθηκε σε ένα μόνο νεογνό. Στην περίπτωση αυτή, εξαιτίας της βαρύτητας της νόσο, η αποκλειστική παρεντερική διατροφή συνεχίστηκε επί 2 εβδομάδα.

Ασθένεια, συμπτώματα και εργαστηριακά ευρήματα Τετάνου

Παράγοντες πρόγνωσης